Weerspiegelingen van Tibet.
Door Prembuddha
M'n reis naar Tibet was eerder aangevangen dan
de dag waar ik me op een natte najaarsochtend naar Schiphol spoedde.
Een eerdere poging Tibet te bereiken was jaren geleden gestrand
in Nepal, de grens met Tibet was door binnenlandse onlusten gesloten.
De jaren daarna heb ik de onrust van het verlangen Tibet te willen
zien gevoeld, maar ook de tegenzin naar een land te gaan waar
een volk al ruim 50 jaar onderdrukt en gemarteld wordt.
Welcome to Lhasa
De aankomst op het vliegveld is overweldigend,
de lucht zo onwaarschijnlijk transparant dat het landschap er
surrealistisch uitziet. We maken direct kennis met de kwaliteit
van het lokale vervoer. Het busje dat ons naar Lhasa, de op 3700
meter gelegen hoofdstad van Tibet brengt, honkebonkt na elke
hobbel langdurig na. Werkende schokbrekers blijken in Tibet een
ongekende luxe. Na de eerste stop is het ook gelijk aanduwen
geblazen. En dat terwijl ik een uur daarvoor in het vliegtuig
heb gelezen de eerste dagen geen lichamelijk inspanning te verrichten
vanwege de grotere kans op hoogteziekte. Over brede asfaltwegen
vol legerauto's rijden we door Chinese nieuwbouwwijken vol protserige
gebouwen een uur later het oude Tibetaanse deel van de Lhasa
binnen. Het Mandalahotel blijkt fantastisch gelegen. We eten
er onze eerste thukpa, een stevige vegetarische soep. Vanuit
de hotelkamer hebben we uitzicht op de Barkhor, de straat rondom
de Jokhang-tempel waar de pelgrims de hele dag hun rondgang maken.
Tevens de plaats waar veel opstanden tegen de Chinese bezetter
zijn begonnen.
' Welcome to Lhasa. So that you may have safe and enjoyable travels,'zo
ludtt de aanhef van een getypte brief van het Foreign Travel
Bureau die op onze kamer klaarligt.
'Foreigners travelling in China must abide by Chinese law and
must not endanger the national security of China.' Om te vervolgen
met 'If Chinese citizens are holding a demonstration, it is strictly
forbidden for foreigners to participation, follow along with,
take pictures or video film any of these affairs.' Een echt hartelijk
welkom dus. We genieten van het prachtige uitzicht op de bonte
stroom pelgrims die over de Barkhor lopen. Veel pelgrims hebben
een lange reis achter de rug voor ze hun ronde om deze tempel
kunnen maken. Sommigen verplaatsen zich prostrerend; zij werpen
zich languit op de grond tot het voorhoofd de grond raakt, staan
op, werpen zich weer op de grond en leggen op deze manier hun
hele rondgang af. Enkele kleine vrouwtjes die zich op deze eeuwenoude
rituele manier voortbewegen zijn zo oud dat hun ogen geheel en
al achter de rimpels zijn verdwenen. Om het prostreren te kunnen
volhouden dragen ze speciale kledij om hun lichaam en handen
te beschermen. Monniken die de tocht naar de stad hebben gemaakt
zitten op straat en reciteren mantra's om op die manier wat geld
bij elkaar te krijgen voor de terugreis naar hun klooster. De
pelgrims zijn zeer afwisselend gekleed, vaak zie je aan hun uiterlijk
uit welk deel van Tibet ze komen. De Khampa's met hun lage zwarte
haren, die met een rood koord worden samengehouden, vallen op
tussen de vele vrouwen met hun hoge kapsels vol turquoise sieraden.
Ik ben verbaasd als ik een volledig traditioneel geklede Tibetaan
zijn mobiele telefoon tevoorschijn zie halen uit zijn gewatteerde
jas. Schoolkinderen in hun trainingspakjes lopen tussen monniken
in hun bordeaurode pijen. En overal hangt de geur van jeneverbes
die in grote wierookvaten door de pelgrims wordt geofferd. De
sfeer op de Barkhor is ondanks de vele Chinezen in uniform vrolijk
en levendig. De Chinese aanwezigheid is onmiskenbaar, een videocamera
op het dak naast onze kamer richt zijn spiedende oog de hele
dag op alles wat beweegt, en om de paar honderd meter zitten
politieagenten in goedgeperste donkergroene uniformen met witte
handschoenen op wacht om elke demonstratie onmiddellijk de kop
te kunnen indrukken. Een groot politiebureau met veel in en uitlopende
platte petten vormt deel van ons uitzicht. ' s Avonds worden
langs de Barkhor in allerlei vage donkere barretjes videofilms
vertoond. De hele straat hangt dan op uitgezakte banken voor
de schermen of speelt biljart. De biljarts staan gewoon op straat
met ergens een steen eronder voor de balans en de hele dag wordt
er druk gespeeld. Bijna iedereen rookt en overal langs de straten
zijn standjes, bijna altijd van Chinezen, die sigaretten verkopen.
Een lieftallige toerist
De confrontatie
met de alledaagse werkelijkheid van het bezette Lhasa roept sterke
gevoelens van kwaadheid bij me op. Het is zo vreemd als toerist
in een bezet land rond te reizen in de wetenschap dat er op een
steenworp afstand in de Drapchigevangenis dagelijks monniken
en nonnen worden gemarteld. We brengen de dagen in Lhasa door
met bezoeken aan bekende grote kloosters als Drepung en Sera,
kloosters die nu nog slechts een handjevol monniken huisvesten
vergeleken met de duizenden die er voor de inval van de Chinezen
woonden. Natuurlijk bezoeken we de Potala, het gigantische op
een heuvel gebouwde paleis waar de Dalai Lama tot zijn vlucht
in 1959 woonde. We worden er op een zondagmiddag rondgeleid door
een Chinese gids. Bij elk van de talloze beelden die we tegenkomen
ligt wel een hoopje biljetten, zelfs de allerarmste Tibetanen
offeren altijd wel iets, al is het maar een mao, een paar cent.
De wrijving die de Chinese aanwezigheid bij me oproept blijft
constant voelbaar. Meer dan de meest minuscule daad stellen,
m'n mening uiten en met Tibetanen over de situatie spreken zit
er niet in. Op het dak van de Jokhang-tempel vraagt een lieftallige
Chinese toerist me haar voor de gouden daken te vereeuwigen.
Ik weiger, de kleinst mogelijke daad van verzet tegen de Chinese
aanwezigheid, en probeer tevergeefs het waarom uit te leggen.
Even later drukt een Tibetaanse monnik vriendelijk de sluiterknop
van haar fototoestel in. Is dat compassie? Mijn pogingen met
Tibetanen te praten stuiten regelmatig op een muur van stilzwijgen.
Gelukkig word ik ook op onverwachte momenten verrast door grote
openhartigheid: een monnik neemt me in een klooster mee naar
zijn vertrek waarin een grote, verboden foto van de Dalai Lama
hangt. Met zijn weinige woorden engels spreekt hij over de situatie
in de kloosters.
Vanuit
de oude Tibetaanse wijk van Lhasa met zijn wirwar van steegjes,
straatmarkten en de pelgrims met hun gebedsmolens wagen we ons
langzamerhand ook in het Chinese deel van de stad, tussen glimmende
gebouwen met blauwe spiegelruiten. Niet echt een voorbeeld van
gezelligheid of mooie architectuur. De Chinese meisjes lopen
er met hun platte kontjes en korte beentjes op idioot hoge plateauzolen
en hele sexy rokjes te flaneren. Vanuit de blik van de verwesterde
Chinese jeugd moet de Tibetaanse wijk er wel uitzien als een
teruggang naar de middeleeuwen.
Duurder dan Amsterdam
Lhasa ontpopt zich als een waar
shoppingparadijs, maar ik verbaas me dat een mooie boeddha er
meer kost dan in Amsterdam. We komen er op de markt al snel achter
dat een derde van de vraagprijs vaak voldoende is om iets te
kopen. Een oud mannetje met een geweldig, de Tibetanen eigen,
gevoel voor drama weet mij toch nog in de boot te nemen. Na de
aankoop van een paar sneeuwleeuwtjes, het Tibetaanse nationale
symbool, worden we achtervolgd door enkele vrouwen die de aankoop
hebben gadegeslagen en nu met handenvol leeuwtjes tegen veel
lagere prijzen komen aansnellen! Even later loop ik met mijn
zakken vol loodzware leeuwtjes. Nee zeggen is nooit m'n sterkste
kant geweest.
Na twee weken Lhasa en omgeving
wordt het tijd verder te trekken. Bij een klein Tibetaans reisbureau
huren we samen met een ander Nederlands stel een landcruiser
voor de de duizend kilometer lange tocht over de 'Friendship
Highway,' naar de Nepalese grens. Deze weg gaat over vijf passen
van meer dan 5000 meter en langs drie van de bekendste kloosters.
lees
verder in: deel 2
Home Boeken
Gastenboek Links Satsang Spanjecentrum
Tibet
|
klik voor vergrotingen:

dak van de jokhang
tempel

voor de jokhang

potala gezien
vanaf de jokhang tempel

potala

slaapkamer dalai
lama

lhasa gezien
vanaf de potala

gebedsmuur

verse yakboter

markt op de barkhor

zeer mobiel

amyake restaurant

barkhor vanaf
de
jokhang tempel

wierookvat
|