Door Prembuddha

Alexander Smit is Nederlands bekendste spirituele leraar. Vele jaren lang gaf hij wekelijks in Baarn lezingen. De zaal zat altijd bomvol met onder de aanwezigen altijd enkele vermaarde psychiaters.

Als ik Alexander opzoek in zijn grachtenhuis in Amsterdam ontmoet ik een zachte warme man met veel pret in zijn ogen. Van publiciteit houdt hij niet; met moeite krijg ik één foto van hem losgepeuterd.
Zoals de meeste new age leraren rekent hij zichzelf niet tot de new age; de zoektocht naar het geheim achter alle dingen is niet nieuw maar oeroud.

Alexander, wat is je achtergrond?
Ik ben in 1948 geboren in Rotterdam. Ik groeide op in een stad die praktisch plat gebombardeerd was. Alles lag letterlijk in puin.
Wat ik van mijn jeugd herinner is vooral de opbouw van een stad. Van niets naar iets altijd bedrijvigheid, bouwen en heien. Ik kwam vaak veel te laat op school omdat ik was blijven hangen bij het bekijken van het graven van een enorme put of zo, of de eerste slag van een heimachine. Dat was een sensatie, je wist nooit hoe ver zo'n paal bij de eerste slag in de grond zou gaan. Ook zwierf ik graag in de haven waar van alles te zien was en waar je veel interessante mensen kon ontmoeten.
Mijn vader was uitvinder en vond inderdaad veel dingen uit die een nuttig gebruik van dagelijkse dingen mogelijk maakten. Hij heeft voor ons allemaal ooit vier `nieuwe' fietsen gemaakt uit 11 oude kapotte fietsen.

Had je al vroeg interesse in het spirituele ?
Nou en of. Ongetwijfeld. Het leukste op school vond ik altijd de godsdienstlessen, filosofische vraagstukken en muziek. En dat is wat ik nog steeds het leukste vind. Op school hadden de paters dat snel in de gaten en bedachten voor mij een carriére als priester. Ik heb me nog maar net onder die druk kunnen uitwurmen. En neem van mij aan dat dat geen eenvoudige zaak was.
In 1965 hoorde ik op de televisie eens het woord YOGA vallen in een volkomen kolderieke film over een school in Engeland. Dat woord Yoga intrigeerde me mateloos. De volgende dag ben ik naar een boekhandel gegaan en me daar georiënteerd wat dat woord betekende. Er was toen één boek over YOGA met de titel `Yoga in tien lessen' van Dechanet, een Belgische pater (of all people) in het toenmalige Congo.
Ik ben natuurlijk verder gaan zoeken en ontdekte dat er een Stichting Yoga Nederland was en een Dokter Rama Polderman in Baarn. Wel daar ben ik op afgegaan en in 1968 hebben we elkaar ontmoet. We zijn de beste vrienden geworden. Door hém ben ik bekend geworden met Yoga. Hij heeft mij onder zijn hoede genomen en mij later bekend gemaakt met Advaita Vedanta, een Indiase spirituele traditie.
Geleidelijk aan ben ik in 1978 in aanraking gekomen met mijn uiteindelijke Leermeester Sri Nisargadatta Maharaj uit Bombay. Dààr werd me volmaakt duidelijk wat ik mijn hele leven feitelijk gezocht had.
De Advaita Traditie maakte me werkelijk duidelijk dat het op mij alleen aankwam. Mijn Leermeester was diegene die ik nodig had om te zien dat ik niemand meer nodig had. Ik bedoel dit in de spirituele zin, op het pad van zelfverwerkelijkingwordt een Leermeester als een noodzakelijkheid beschouwd.

Het hele bestaan wil
gekend, geleefd en
ervaren worden
Vanaf 1978 geef ik, op verzoek van mijn Leermeester, lezingen en bijeenkomsten. In 1991 is het boek `Bewustzijn' verschenen waarvan nu de tweede druk uit is. Over ongeveer een half jaar komt er een tweede boek uit en daarnaast zijn we bezig een film te maken. Verder ben ik doende om een kursus op te zetten waarin ik de essentie van wat ik in India heb geleerd gericht en ordelijk over te kunnen dragen. Dat project staat nu al bekend als `The Ultimate Course'.
Een veelbelovende titel, toegegeven.

Voel je je een deel van de New Age beweging?
De New Age beweging is eigenlijk ontstaan is vanuit een afscheiding van de Theosofische kringen. In de 30–er jaren schreef Alice A. Bailey boeken aan de lopende band via een, wat je tegenwoordig een 'channel' zou noemen. Die 'channel' werd 'De Tibetaan' genoemd. Dààr precies is dat hele idee van 'New Age' ontstaan. Hoe dat zo in de huidige vorm is gekomen is een raadsel. Hoe het ook zij, onder de noemer New Age wordt thans de grootst mogelijke onzin gepresenteerd. We moeten niet vergeten dat de Traditie waar ik mijn training heb gehad niet `iets nieuws' is. Kijk, de Indiase filosofie kent zes systemen. Het laatste systeem in die reeks heet `Advaita Vedanta' wat zoveel betekend als `het laatste', daar waar alle `weten' ophoudt. Die hele traditie wordt gesteund door drie belangrijke pilaren namelijk; de Upanishads, de Bhagavat Gita en de Ashtavakra Samhita. Dat is niet mis hoor! Dit zijn giganten van geschriften waar het laatste woord nog niet over gezegd is. Westerse grootheden als Kant, Schopenhauer, Hesse en Jung hebben zich laten inspireren door deze werken. Dus...om nu te zeggen dat ik me `thuis voel' bij de New Age , nee, een duidelijk `nee!'

Hoe ziet je de New Age beweging?
Als de eerste geboorteweeën van bewustwording op grote schaal, maar het lijken al wel stuiptrekkingen te zijn.

Door de high tech communicatie middelen wordt onze wereld steeds meer één grote stad. Zes miljard mensen kijken naar één voetbalwedstrijd, CNN is overal op de wereld te zien. We hebben allemaal `life' Waco in brand kunnen zien vliegen, de golfoorlog vanaf ons soepbord kunnen volgen, weliswaar gefilterd, maar dan nog! En... in de toekomst als de `electronic highway' een feit wordt dan zijn de mogelijkheden ongekend. Of we van al die `informatie' ook werkelijk profijt zullen hebben blijft voorlopig de vraag.
Informatie is iets anders dan kennis en kennis is weer iets anders dan wijsheid.
Wat je in ieder geval kunt zien is een diepe behoefte aan werkelijke communicatie en voelen, herziening van waarden, moraal en levensbeschouwing. New Age voorziet in een sterke behoefte, anders kon het nooit zo'n vlucht nemen. In de loop van de volgende jaren denk ik dat het alleen maar toe zal nemen.

Hoe zie jij de New Age verder gaan?
Naarmate het voortgang vindt zal de maatschappij zich steeds meer polariseren in twee groepen. Mensen die `een dubbeltje meer' in hun portemonnee eisen via vakbonden enzovoort, en die zich schreeuwend en duwend een weg banen. Kortom, keihard materialisme met: 'Ik heb recht op', en dat soort kreten. Een geheel andere groep zal zich meer en meer gaan richten op een andere kwaliteit van leven. Het ziet er naar uit dat in het begin mensen erg extreem zullen zijn, maar uiteindelijk zal er een balans worden gevonden tussen het materiële en het geestelijke. Voorlopig zie ik een polarisering, óók tussen arm en rijk. Er zal zonder twijfel een nieuwe armoede ontstaan en een nieuw soort rijken en rijkdom.

Is het Universum een zacht geheim?
Het Universum is `An Open Secret'. Het mysterie van het bestaan onthuld zich elk moment in iedere gedachte, woord en gebaar aan ons en is beslist zacht. Wat we allemaal zullen moeten leren, zo komt het mij voor, is dat we gehoorzaam zullen moeten worden aan de aard der dingen. Voor wie dat in de gaten krijgt wordt het hele bestaan zacht en meegevend en ontdekt men tenslotte de steun van het hele Universum in zijn of haar leven.
Het hele bestaan wil gekend, geleefd en ervaren worden, dàt is het open geheim, gehoorzaamheid aan de aard der dingen is zacht en liefdevol.

Zijn er ook harde geheimen?
Jazeker, Het `Ik'.
Het 'Ik" is een misvatting, een illusie. Ooit was het bedoeld als sociale handigheid om te verwijzen naar de plek die je inneemt, maar dat `Ik' is een muur van weerstand geworden om niets. Dat lijkt me hard en pijnlijk.

Gepubliceerd in Soft Secrets nr 45, mei 1994

Bewustzijn.
Het boek 'Bewustzijn' bevat gesprekken met Alexander Smit. Uitg. Altamira, 16 euro .

DVD: BEVRIJDING IS ALTIJD ONMIDDELLIJK, Alexander Smit,
lengte: 62 min.
De DVD is te bestellen door € 18,95 over te maken op giro 7646166 t.a.v. K. Landstra te Amersfoort. Stuur vervolgens een mailtje met je adresgegevens naar kimland@wanadoo.nl.